รพ.กุสุมาลย์เผยใช้กระบวนการ DHSA สร้างความเข้มแข็งเครือข่ายสุขภาพในพื้นที่

โรงพยาบาลกุสุมาลย์ เผยใช้กระบวนการรับรองเครือข่ายระบบสุขภาพระดับอำเภอ หรือ DHSA สร้างความเข้มแข็งของเครือข่ายภาคีสุขภาพในพื้นที่ บูรณาการทุกภาคส่วนร่วมจัดทำแผนขับเคลื่อนงานจนสามารถลดปัญหาสุขภาพในพื้นที่ได้เป็นอย่างดี

นางบรรจง จำปา รองผู้อำนวยการสถาบันรับรองคุณภาพสถานพยาบาล (องค์การมหาชน) หรือ สรพ. พร้อมคณะอนุกรรมการขับเคลื่อนการสื่อสารสาธารณะ ลงพื้นที่เยี่ยมติดตามการดำเนินงานศึกษาดูงานการรับรองเครือข่ายบริการสุขภาพในระดับอําเภอ (DHSA) ณ โรงพยาบาลกุสุมาลย์ อ.กุสุมาลย์ จ.สกลนคร เมื่อวันที่ 22 มิ.ย. 2565 โดยมีนายปรีชา มณีสร้อย นายอำเภอกุสุมาลย์ พญ.ธีรารัตน์ พลราชม ผู้อำนวยการโรงพยาบาลกุสุมาลย์ พร้อมคณะ ให้การต้อนรับ

พญ.ธีรารัตน์ กล่าวว่า ในพื้นที่ อ.กุสุมาลย์ ได้มีการร่วมมือระหว่างส่วนงานราชการ ท้องถิ่น และภาคประชาชน ขับเคลื่อนการพัฒนาสุขภาพและคุณภาพชีวิตภายใต้รูปแบบของสภาสุขภาพ อ.กุสุมาลย์ ซึ่งก็คือคณะกรรมการพัฒนาคุณภาพชีวิตระดับอำเภอ (พชอ.) ในปัจจุบัน โดยมีนายอำเภอเป็นประธาน มีคณะทำงานอีก 10 ชุด กำหนดแผนยุทธศาสตร์ ขับเคลื่อนการทำงานและคืนข้อมูลแก่ชุมชนผ่านเวทีต่างๆ สื่อออนไลน์ และกลไกของกำนันผู้ใหญ่บ้าน เพื่อเรียนรู้และพัฒนาต่อยอดร่วมกัน

พญ.ธีรารัตน์ กล่าวอีกว่า เครือข่าย พชอ. ยังได้ขับเคลื่อนการพัฒนางานคุณภาพมาอย่างต่อเนื่องจนได้รับการรับรองคุณภาพ DSHA จาก สรพ. ในปี 2563 และนำกระบวนการ DHSA มาพัฒนาคุณภาพระบบการบริหารจัดการ การสนับสนุนการจัดการของเครือข่ายสุขภาพภายในอำเภอ มีการกำหนดกลุ่มโรคสำคัญในพื้นที่ ส่งเสริมสุขภาพและควบคุมโรคที่เป็นปัญหาในพื้นที่แชร์ทรัพยากรและเรียนรู้ร่วมกัน

ขณะเดียวกันยังเชื่อมประสานกลไกการดำเนินงานกับทีมงานด้านสุขภาพของเครือข่ายคณะกรรมการประสานงานสาธารณสุขระดับอำเภอ (คปสอ.) ก่อให้เกิดเป็นระบบการดูแลอย่างไร้รอยต่อ ภายใต้ระบบสนับสนุนบริการในเครือข่าย (Seamless Healthcare System & Strengthening Supporting System) มีการพัฒนางานเพื่อเชื่อมโยงยุทธศาสตร์ ระบบงานสำคัญ ระบบข้อมูลข่าวสารและกระบวนการดูแลผู้ป่วยจากโรงพยาบาลสู่โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล (รพ.สต.) ถึงชุมชนแบบไร้รอยต่อ ผ่านทีมนำด้านการดูแลผู้ป่วย ทีมนำด้านระบบยา ทีมนำด้านการควบคุมโรคติดเชื้อ และทีมนำด้านการพัฒนากรบุคคล

สำหรับการดำเนินงานที่สำคัญในปี 2564-2565 มี 5 เรื่อง เรื่องที่ 1. การควบคุมการระบาดของโควิด19 โดยการระบาดในปี 2564 มีผู้ป่วย 460 ราย ซึ่งคณะกรรมการโรคติดต่ออำเภอและ พชอ. ได้วางระบบการรับผู้ป่วยและดูแลกลุ่มเสี่ยง และได้รับความร่วมมือจากเครือข่ายในการจัดตั้งโรงพยาบาลสนาม ตลอดจนรณรงค์ฉีดวัคซีนให้ได้มากที่สุด ทำให้ไม่มีผู้เสียชีวิตเลย และการระบาดในปี 2565 มีผู้ป่วยยืนยันด้วย RT-PCR 648 ราย และตรวจด้วย ATK อีก 4,000 กว่าราย มีการจัดระบบดูแลแบบ Home Isolation ควบคู่ไปกับรณรงค์ฉีดวัคซีนเข็มที่ 3 ทำให้มีผู้ป่วยปอดอักเสบเพียง 1.5% และสามารถฉีดวัคซีนได้กว่า 6 หมื่นเข็มหรือประมาณ 70% ของประชากรทั้งหมด

เรื่องที่ 2. การควบคุมไข้เลือดออก ปัญหาของการควบคุมยุงลายคือ การควบคุมแหล่งเพาะพันธุ์ยุงลายและการวินิจฉัยล่าช้า จึงปรับระบบให้ค้นหาเร็ว วินิจฉัยเร็วและควบคุมเร็วขึ้น โดยร่วมกับภาคีเครือข่ายในการป้องกันและแก้ไขปัญหาด้วยการจัดกิจกรรม “จิตอาสาพัฒนาสิ่งแวดล้อม กำจัดแหล่งเพาะพันธุ์ยุงลาย” ส่งผลให้อัตราป่วยโรคไข้เลือดออกลดลงและไม่มีผู้เสียชีวิตจากไข้เลือดออก

เรื่องที่ 3.การพัฒนาเด็กปฐมวัยเพื่อเพิ่มระดับสติปัญญาของเด็ก/ศูนย์เด็กเล็กผ่านเกณฑ์มาตรฐาน เนื่องจากยังพบปัญหาความเข้าใจและความตระหนักของผู้ปกครองในการพัฒนาเด็กปฐมวัยยังไม่เพียงพอ พชอ.จึงขับเคลื่อนในหลายเรื่อง เช่น การอบรม DSPM จินตคณิตแก่ครู ผู้นำชุมชน อสม. และผู้ปกครอง การพัฒนาศูนย์พัฒนาเด็กเล็กปลอดโรค ไอคิวดี การแจกยา Triferdine นม ไข่ เกลือไอโอดีน และองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นสนับสนุนงบประมาณตลอดจนวัสดุอุปกรณ์เพื่อส่งเสริมพัฒนาการเด็ก ทำให้ระดับสติปัญญาของเด็กเพิ่มขึ้น

เรื่องที่ 4.งานป้องกันอุบัติเหตุจราจร ลดการตายจากอุบัติเหตุจราจร เนื่องจากในพื้นที่มีปัญหาการดื่มสุราก่อนขับขี่ ไม่สวมหมวกกันน็อค ขับรถเร็ว และจุดเสี่ยงเกิดอุบัติเหตุยังไม่ได้รับการแก้ไข ทางพชอ.จึงขับเคลื่อนในเรื่องการสอบสวนการบาดเจ็บหรือเสียชีวิตจากอุบัติเหตุ มีตำบลต้นแบบในการอบรมทีม FR (First Response) การรณรงค์ให้ความรู้ในโรงเรียน และตั้งด่านครอบครัวรั้วชุมชนในช่วงเทศกาล ทำให้การเสียชีวิตจากอุบัติเหตุจราจรลดลง

และเรื่องที่ 5. การดำเนินงานชะลอการเสื่อมของไต เนื่องจากที่ผ่านมายังขาดความต่อเนื่องในการติดตามการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพ โดยขับเคลื่อนในเรื่องการสร้าง Role model ในการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมเพื่อชะลอไตเสื่อมในระดับหมู่บ้าน พัฒนาโปรแกรมการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมเสี่ยงต่อการเกิดโรคไตเสื่อม และพัฒนาศักยภาพบุคลากร รพ.สต. ในการเป็นนักปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพ ส่งผลให้อัตราการเปลี่ยนระดับการทำงานของไตของผู้ป่วยโรคไตจากระดับ 3 เป็นระดับ 4-5 ลดลง

ขณะที่นายพูลธวรรธน์ ภัทรธำรงกุล สาธารณสุขอำเภอกุสุมาลย์ กล่าวว่า แนวคิดในการขับเคลื่อนการพัฒนาสุขภาพร่วมกับภาคประชาชนมีมานานแล้ว แต่ในอดีตการดำเนินงานยังไม่ชัดเจน ในระดับอำเภอ มีแค่ คปสอ. ซึ่งเป็นแค่ฝ่ายสาธารณสุขอย่างเดียวในการแก้ปัญหา ขาดการสนับสนุนจากภาคส่วนต่างๆ จึงเกิดแนวติดการขับเคลื่อนระดับอำเภอ ภายใต้การนำของนายอำเภอซึ่งน่าจะมีการสนับสนุนและบูรณาการการทำงานมากขึ้น อ.กุสุมาลย์ จึงริเริ่มจัดตั้งสภาสุขภาพในปี 2555 และมีพัฒนาการมาโดยลำดับ

"ข้อพิสูจน์อย่างหนึ่งถึงความเข้มแข็งของเครือข่ายใน อ.กุสุมาลย์ คือการระบาดของโควิด19 ในปี 2564 ช่วงนั้นคนกลับจาก กทม.และปริมณฑล ทำให้โรงพยาบาลมีภาระงานและรับผู้ป่วยได้อีกไม่มาก ต้องจัดตั้งโรงพยาบาลสนาม จึงนำเรื่องนี้หารือในสภาสุขภาพ ตอนนั้นไม่มีงบประมาณแม้แต่บาทเดียว แต่ด้วยความร่วมมือของภาคีเครือข่ายทำให้สามารถระดมทรัพยากรและจัดตั้งโรงพยาบาลสนามขนาด 70 เตียงได้ภายใน 3 วัน นี่คือความเข้มแข็งของภาคีเครือข่ายในระดับอำเภอของเรา และหากสามารถดำเนินการแบบนี้ต่อไป การพัฒนาสุขภาพในพื้นที่ก็จะดำเนินการต่อไปได้เป็นอย่างดี"นายพูลธวรรธน์ กล่าว

ด้าน นายปรีชา มณีสร้อย นายอำเภอกุสุมาลย์ กล่าวว่า การดำเนินงานของสภาสุขภาพ อ.กุสุมาลย์ ส่วนใหญ่เป็นกระบวนการสนับสนุนเพื่อลดภาระงานในกระบวนการสร้างคุณค่าในโรงพยาบาล ไม่ให้เกิดภาระงานกับโรงพยาบาลมากเกินไป ส่วนใหญ่จะเน้นเรื่องการจัดการเพื่อให้สามารถแก้ไขปัญหาระดับพื้นที่ออกมาดีที่สุด เน้น"เห็นปัญหาเร็ว แก้ปัญหาเร็ว" มากกว่ารอให้ปัญหามาสะสมที่โรงพยาบาล ยกตัวอย่างเช่น ไข้เลือดออก หากพื้นที่ไหนพบผู้ป่วยก็จะให้ อสม.และจิตอาสาในพื้นที่ร่วมกันรณรงค์ภายในชุมชน ส่วนโรงพยาบาลจะโฟกัสในพื้นที่พิเศษ เช่น ในเขตเทศบาล หรือเรื่องการบริการด้านสุขภาพก็จะเน้นให้ประชาชนมีส่วนร่วม ทั้งการเปิดเผยและคืนข้อมูลแก่ชุมชนเพื่อให้เกิดการเรียนรู้ร่วมกันในการป้องกันโรคต่างๆ และการจัดบริการให้ทั่วถึงอย่างเป็นธรรม

"ที่สำคัญคือการมีส่วนร่วมและร่วมมือกันถือเป็นจุดเด่นของสภาสุขภาพ อ.กุสุมาลย์ การตัดสินใจต่างๆจะพยายามอธิบายสร้างความเข้าใจแก่ประชาชนเพื่อไม่ให้เกิดกระแสในทางที่ไม่ดีต่อบรรยากาศการทำงานร่วมกับระหว่างส่วนราชการและประชาชนในพื้นที่" นายปรีชา กล่าว