‘สุขภาพฟันดี กินข้าวแซบ’ ชีวิตดีๆ ของผู้สูงอายุที่ ‘ภูเรือ’ 

รอยยิ้มบนใบหน้าของผู้สูงอายุเกือบ 10 ชีวิต ที่มอบให้กับคณะผู้บริหารจากสำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ (สปสช.) และสื่อมวลชน ที่ลงพื้นที่เยี่ยมชมการดำเนินการโรงเรียนผู้สูงอายุของเทศบาลตำบลภูเรือ จ.เลย เพื่อเป็นการต้อนรับคณะที่มาเยือน ได้พิมพ์ลงมาในใจของคณะในทันที 

คุณแม่ๆ ในวัย 60 อัป และมากสุดคือ 83 ปี แต่งกายด้วยชุดนักเรียนเป็นที่ถูกแต่งแต้มสีสันไว้อย่างสดใส ข้างหน้าเป็นโต๊ะวางของใช้ผลิตภัณฑ์ฝีมือจากผู้สูงอายุเองที่มาวางจำหน่าย ทั้งหมวกสานจากเชือกฟาง ผ้าคลุมถักทองานฝีมือ กระเป๋าผ้าเก็บสิ่งของ ผ้าคลุม ผ้าห่ม และอีกมากมาย เสียงดังเรียกพวกเราให้หันมอง และเรียกเอาความสนใจจากพวกเราไปทันที 

แต่สิ่งหนึ่งที่น่าสนใจอย่างมากระหว่างที่พูดคุยกับแม่ๆ นักเรียนโรงเรียนผู้สูงอายุเทศบาลตำบลภูเรือ ภาพตรงใบหน้าที่ละสายตาจากพวกเราไปไม่ได้เลย นั่นคือ 'ฟัน' 

ฟันของผู้สูงอายุเหล่านี้ดูดี สวย ขาว สะอาด และที่สำคัญดูสุขภาพดีอย่างมาก ดีจนทำให้พวกเราหลายคนละสายตาไม่ได้เลย 

'หมอเอก' ทพ.อรรถพร ลิ้มปัญญาเลิศ รองเลขาธิการ สปสช. ที่นำคณะลงไปพื้นที่ ต.ภูเรือ จ.เลย ถึงกับเอ่ยปากชมว่าสุขภาพฟันของผู้สุงอายุที่นี้ดีอย่างมาก สิ่งนี้สะท้อนได้เลยว่า มีการส่งเสริมสุขภาพช่องปากของกลุ่มผู้สูงอายุจากหน่วยงานในพื้นที่ที่ทำได้อย่างดี 

"กินข้าวก็แซบ เพราะฟันเต็มปากเลย" คือประโยคยืนยันความจริงดังกล่าวจาก คุณแม่บุญหนัก ทมเจริญ นักเรียนโรงเรียนผู้สูงอายุเทศบาลตำบลภูเรือ วัย 73 ปี แต่แม่บอกกับเราว่า "ที่โรงเรียนบอกมา ถ้าใครถามเรื่องอายุ บอกเขาไปว่าอายุ 13 ปี"  แม่บุญหนัก หัวเราะยิ้มแย้มพูดคุยอย่างกันเองและดูมีความสุขจริงๆ 

พอถามเรื่องสุขภาพฟัน แม่บุญหนักบอกว่า ฟัน (เกือบ) ทั้งหมด เป็นฟันแท้ จะขาดอยู่ซี่เดียวด้านหน้าที่เป็นฟันปลอมเท่านั้น โดยฟันทุกซี่ได้รับการดูแลอย่างดี เพราะหมอฟันของโรงพยาบาลภูเรือ มาแนะนำวิธีการแปรงฟันที่เหมาะสมสำหรับผู้สูงอายุ ให้แปรงฟันอย่างถูกวิธี รวมถึงมาคอยตรวจฟันเป็นประจำทุกเดือน และหากใครมีปัญหาก็รักษาให้ ไม่เสียเงินด้วย 

"หมอฟันจากโรงพยาบาลมาบอกวิธีดูแลฟัน บอกไปถึงเรื่องการกินที่เหมาะกับแม่ กับฟันของพวกแม่ๆ แล้วก็จะมาตรวจทุกเดือนๆ ละ 1 ครั้งที่โรงเรียน หมอฟันรู้จักแม่ๆ ทุกคนเลย เขาก็จำและตามได้หมดว่าแม่ทำอย่างที่หมอบอกมั้ย แต่ฟันพวกแม่ดี กินได้ทุกอย่างที่อยากกิน" แม่บุญหนัก หัวเราะดังๆ อีกครั้ง 

ไม่ต่างจาก คุณแม่เข็มทอง ศรีสวัสดิ์ ประธานโรงเรียนผู้สูงอายุเทศบาลตำบลภูเรือ วัย 74 ปี แน่นอนว่าแม่เข็มทองบอกกับเราว่า "อายุ 14 ปีค่ะ" ซึ่งเรียกเสียงหัวเราะจากบรรดาเพื่อนๆ ของแม่มาไม่ขาดสาย 

แม่เข็มทองบอกว่า กินข้าวอร่อยเพราะฟันดี ชีวิตก็ดีขึ้น มันไม่ค่อยเจ็บค่อยป่วย ที่สำคัญคืออยากกินอะไรก็ได้กิน 

"ฟันแม่แท้ค่ะ ฟันแท้ทั้งปากเลย แม่โชคดีที่ฟันแม่ครบมาตั้งแต่สาวๆ แล้วพอแก่ตัวมาก็ได้หมอฟันมาดูแลอย่าสม่ำเสมอ แล้วแม่ก็ดูแลฟันแม่อีก แปรงเช้าแปรงเย็น แปรงเบาแปรงให้ทั่วถึง แม่เลยกินได้ทุกอย่างที่แม่อยากกินเลย มีความสุขหลายค่ะ" แม่เข็มทอง เจ้าของฟันแท้ 32 ซี่ในวัย 74 ปี ตอบคนถามอายุ 39 ปี ที่ฟันแท้หายไปแล้วประมาณ 3 ซี่ 

สุขภาพช่องปากที่ดีของผู้สูงอายุในตำบลภูเรือนี้ ต้องยอมรับว่าส่วนหนึ่งที่ทำให้เกิดขึ้นได้ เพราะงานบริการทันตกรรมของโรงพยาบาลภูเรือ โดย นพ.นพปฎล เทียนสว่าง ผู้อำนวยการโรงพยาบาลภูเรือ บอกว่า โรงพยาบาลภูเรือ แม้ว่าจะมีทันตแพทย์ประจำอยู่ 2 คน แต่ถือว่าโชคดีที่เรามีทันตแพทย์วิชาชีพชีพที่มีความเชี่ยวชาญ และชำนาญในการดูแลช่องปากของผู้สูงอายุ จึงกำหนดกลุ่มเป้าหมายที่เป็นคนสูงอายุในชุมชน ต.ภูเรือ และดูแลให้มีฟันแข็งแรง รวมถึงนำไปสู่การมีคุณภาพชีวิตที่ดีตามมาได้

"โรงพยาบาล จะมีทันตแพทย์ และทีมสหสาขาวิชาชีพเข้าไปตรวจสุขภาพฟันที่โรงเรียนผู้สูงอายุเทศบาลตำบลภูเรือทุกเดือน รวมถึงออกหน่วยเชิงรุกตรวจสุขภาพช่องปากให้กับกลุ่มผู้สูงอายุที่ทั้งอยู่บ้าน หรือติดเตียงในชุมชน ที่เป็นผู้ป่วยสูงอายุที่ต้องดูแลเป็นพิเศษ การกินอาหารที่ดีก็ทำให้สุขภาพแข็งแรง และเรายังเคยประกวดผู้สูงอายุฟันดีเมื่อปี 2565 ในระดับจังหวัด ก็ได้รางวัลเป็นที่ 1 ของเลย" ผู้อำนวยการโรงพยาบาลภูเรือ อธิบายเสริม

นอกจากนี้ อีกหนึ่งหัวเรือแรงหลักที่ทำให้ผู้สูงอายุมีสุขภาพฟันที่ดีดี ปฏิเสธไม่ได้ว่า ท้องถิ่นก็เข้ามามีบทบาทในการสร้างเสริมสุขภาพ และยกระดับคุณชีวิตที่ดีให้คนในชุมชน 

อาคม จันทะแพง รองนายกเทศมนตรีตำบลภูเรือ บอกกับเราว่า เทศบาลเตรียมงบประมาณดูแลผู้สูงอายุปีละ 1 แสนบาท และยังได้เงินจากกองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น (กปท.) อีกส่วนหนึ่งเข้าไปส่งเสริมสุขภาพให้กับผู้สูงอายุในชุมชนด้วย แต่ในส่วนกิจกรรมต่างๆ เพื่อสุขภาพที่ดีของโรงเรียนผู้สูงอายุเทศบาลตำบลภูเรือ เทศบาลก็สนับสนุนสถานที่ใช้เรียน ใช้ทำกิจกรรม ใช้พื้นที่ทำแปลงปลูกผัก-สมุนไพร และเปิดรับสูงวัยในชุมชนที่อยากมาร่วมกิจกรรม 

รองนายเทศมนตรีตำบลภูเรือ กล่าวเสริมอีกว่า เรื่องสุขภาพของผู้สูงอายุ ทางเทศบาลฯ ทำงานใกล้ชิดกับโรงพยาบาลภูเรือ เพราะไม่มีโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล (รพ.สต.) แต่โรงพยาบาลก็ลงพื้นที่ทำงานร่วมกันได้อย่างดี โดยส่งทีมสหสาขาวิชาชีพมาทำกิจกรรมที่โรงเรียนทุกสัปดาห์ เช่น พยาบาลสอนโยคะเพื่อสุขภาพร่างกาย ทันตแพทย์มาตรวจสุขภาพฟัน แพทย์แผนไทยมาทำกิจกรรมแช่เท้า-พอกเข่า และการตรวจสุขภาพ 

"สุขภาพของสูงวัยที่นี้เลยดีอย่างมาก เทศบาลฯ เลยเสริมในเรื่องอื่นๆ เข้าไป ทั้งส่งเสริมกิจกรรมต่างๆ จัดให้มีการอบรมสร้างอาชีพ และเมื่อมีช่วงเทศกาลท่องเที่ยว นักเรียนโรงเรียนผู้สูงอายุ ก็จะไปร่วมออกงาน ออกบูธบริการแช่เท้าพอกเข่าด้วยสมุนไพร หรือมีสินค้างานฝีมือเอาไปขาย ก็สร้างรายได้เสริมได้อีกด้วย บางคนมาบอกได้วันหลายพันบาทเลยนะ

เราใส่ใจเรื่องนี้เพราะอยากให้ผู้สูงอายุของบ้านเรา กินดี เดินได้ มีเงินในกระเป๋า ชีวิตมันจะมีความสุขหลายๆ เด้อ" รองนายกเทศมนตรีตำบลภูเรือ ที่ก็ยอมรับว่าเป็นสูงวัยเหมือนกัน แต่ก็แข็งแรง ทำงานได้ บอกกับเราด้วยเสียงหัวเราะ