ปวดหัวเข่า-ช่วงเช้ามีเสียงกรอบแกรบ สัญญาณ ‘ข้อเข่าเสื่อม’ ในผู้สูงอายุ ภัยสุขภาพที่ไม่ควรมองข้าม

“สถาบันประสาทวิทยา” ให้ความรู้เกี่ยวกับภาวะข้อเข่าเสื่อมในผู้สูงอายุ ระบุพบมากในเพศหญิงมากกว่าชาย โดยเฉพาะช่วงอายุ 50-75 ปี

นพ.วีรวุฒิ อิ่มสำราญ รองอธิบดีกรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข (สธ.) เปิดเผยว่า โรคข้อเข่าเสื่อมเป็นปัญหาสาธารณสุขที่สำคัญ พบมากในวัยกลางคนและผู้สูงอายุ ซึ่งมีแนวโน้มเพิ่มสูงขึ้นอย่างต่อเนื่อง เป็นภาวะที่กระดูกอ่อนผิวข้อนั้นมีการเสื่อมและถูกทำลายร่วม กับการลดลงของน้ำไขข้อ ซึ่งทำให้ส่วนปลายของกระดูกข้อเข่ามีการเสียดสีกันโดยตรง เกิดการงอกของกระดูกบริเวณขอบโดยรอบของข้อเข่าที่เกิดการเสื่อม ส่งผลให้มีอาการปวด อักเสบ และสูญเสียการเคลื่อนไหวของข้อต่อตามมา ผู้ที่มีภาวะข้อเข่าเสื่อมมากหากไม่ได้รับการรักษาหรือปฏิบัติตัวอย่างเหมาะสม โรคจะดำเนินไปเรื่อยๆ

สำหรับสาเหตุของการเกิดภาวะข้อเข่าเสื่อมที่แท้จริงยังไม่ทราบแน่ชัด แต่จะพบว่าผู้ที่มีปัจจัยความเสี่ยงสูง คือ อายุมากโดยเฉพาะช่วงอายุ 50-75 ปี พบเพศหญิงได้มากกว่าเพศชาย อ้วน น้ำหนักตัวมาก มีการใช้งานของข้อเข่าอย่างหนัก และเคยได้รับบาดเจ็บของข้อเข่ามาก่อน 

นพ.ธนินทร์ เวชชาภินันท์ ผู้อำนวยการสถาบันประสาทวิทยา กล่าวว่า อาการที่สำคัญของข้อเข่าเสื่อม คือปวดตื้อๆ บริเวณรอบๆ ข้อเข่า มีปวดมากขึ้นเมื่อใช้งานในทางงอหรือลงน้ำหนัก ข้อเข่าฝืดตึง โดยเฉพาะช่วงเช้า มีเสียงดังกรอบแกรบขณะเคลื่อนไหว และข้อเข่าบวม ผิดรูป ขาโก่ง 

สำหรับวิธีการรักษาและดูแลป้องกันโดยการรักษาทางยา เช่น พาราเซตามอล ยาแก้ปวด เพื่อบรรเทาอาการ หรือยากลุ่มกลูโคซามีน-ซัลเฟต เพื่อการสร้างน้ำไขข้อ ส่วนการรักษาโดยการใช้เครื่องมือทางกายภาพ เช่น แผ่นความร้อนอัลตราซาวด์และกระตุ้นไฟฟ้า การออกกำลังกายเพื่อเพิ่มความแข็งแรงกล้ามเนื้อรอบๆ ข้อ การใช้อุปกรณ์พยุงข้อเข่า เพื่อลดอาการปวดและเพิ่มความมั่นคงของข้อ ช่วยลดความเสี่ยงของการหกล้ม 

ทั้งนี้ ผู้ป่วยบางรายอาจต้องใช้เครื่องช่วยเดิน เช่น ไม้เท้า หรือ Walker รวมถึงการปรับเปลี่ยนพฤติกรรม ท่าทาง การใช้ชีวิตประจำวันและสภาพแวดล้อม ควบคุมน้ำหนักตัวไว้ในระดับที่เหมาะสม กรณีผู้ป่วยที่เป็นมาระยะเวลานานและอาการรุนแรงจำเป็นต้องได้รับการผ่าตัด 

อนึ่ง ทางสถาบันประสาทวิทยาเปิดให้บริการคลินิกสูงอายุคุณภาพในวันพุธ ที่ 2 และ 4 ของเดือน และให้บริการคลินิกนอกเวลาราชการ (SMC) ในวันเสาร์สัปดาห์ที่ 2 ของเดือน โดยอายุรแพทย์คลินิกสูงอายุคุณภาพ แพทย์เวชศาสตร์ฟื้นฟูและนักกายภาพบำบัด เภสัชกร นักจิตวิทยาคลินิก นักโภชนาการ นักเทคนิคการแพทย์ และทีมพยาบาล SMC