จัดตั้งศูนย์ One Stop Service เต็มรูปแบบ เปิดบริการ ‘ผ่าตัดแผลเล็ก-วันเดียวกลับบ้าน’ โครงการดีๆ จาก รพ.เจ้าพระยาอภัยภูเบศร

การผ่าตัดวันเดียว (one day surgery) และผ่าตัดแผลเล็ก (minimal invasive surgery) เป็นรูปแบบบริการที่เข้ามาในประเทศไทยหลายปีแล้ว และได้รับความสนใจหรือมีโรงพยาบาลที่จัดบริการในลักษณะนี้มากขึ้นเรื่อยๆ

โรงพยาบาลเจ้าพระยาอภัยภูเบศร จ.ปราจีนบุรี ก็เป็นอีกหนึ่งในโรงพยาบาลที่เริ่มนำรูปแบบการให้บริการแบบผ่าตัดวันเดียวและผ่าตัดแผลเล็กเข้ามาให้บริการ ในช่วง 2-3 ปีที่ผ่านมา และผลที่ได้รับก็ประสบความสำเร็จเป็นอย่างดี

พญ.โศรยา ธรรมรักษ์ ผู้อำนวยการโรงพยาบาลเจ้าพระยาอภัยภูเบศร กล่าวว่า การดำเนินการเรื่องผ่าตัดวันเดียวและผ่าตัดแผลเล็กของโรงพยาบาล เริ่มขึ้นในช่วงการระบาดของโรคโควิด-19 โดยขณะนั้นการระบาดอยู่ในช่วงขาขึ้น เตียงในแผนกต่างๆ เช่น ศัลยกรรม อายุรกรรม ฯลฯ ต้องแบ่งมารองรับผู้ป่วยโควิด-19 ด้วย ทีมของแผนกศัลยกรรมจึงได้มาหารือว่าจะทำอย่างไรจึงจะสามารถตอบสนองความต้องการของทั้งผู้ป่วยโควิด-19 และผู้ป่วยโรคอื่นๆ ได้ทั้ง 2 ฝั่ง ประกอบกับตนเองเป็นเป็นประธาน service plan สาขามะเร็ง จึงทราบว่ากระบวนการรักษาในลักษณะนี้ช่วยให้การวินิจฉัยและรักษาโรคเร็วขึ้น ประหยัดเวลารอคอย

เมื่อดูเรื่องคน เงิน ของ ต่างๆ แล้ว จึงได้จัดโครงการนำร่องผ่าตัดวันเดียวและผ่าตัดแผลเล็กขึ้นมา ประกอบกับมีอาคารในโรงพยาบาลหลังหนึ่งที่ยังใช้ประโยชน์ได้ไม่เต็มที่ จึงได้รีโนเวทอาคารแล้วจัดตั้งเป็นศูนย์ one stop service แล้วจัดบริการแบบสหสาขาวิชาชีพ ซึ่งจะมีบริการจากทั้งกลุ่มงาน อายุรกรรม สูติกรรม ฯลฯ เช่น การผ่าตัดไส้เลื่อนที่ไม่มีอาการแทรกซ้อน การผ่าตัดชีสขนาดเล็ก และการผ่าตัดแบบส่องกล้องในหลายๆโรค

ทั้งนี้ กระบวนการของการผ่าตัดวันเดียวและผ่าตัดแผลเล็ก จะมีทั้งระยะก่อนโรงพยาบาล ระยะที่อยู่ในโรงพยาบาลและระยะหลังจากออกโรงพยาบาลไปแล้ว โดยในส่วนของระยะก่อนโรงพยาบาล จะมีทีมเจ้าหน้าที่คอยสื่อสารกับผู้ป่วยและญาติ เพื่อให้คำแนะนำและเตรียมความพร้อมก่อนการผ่าตัด นัดเจาะเลือด ตรวจผลแลปต่างๆ ระยะในโรงพยาบาล เมื่อเข้ามารับการผ่าตัด จะมีห้องผ่าตัดสำหรับผ่าตัดวันเดียวและผ่าตัดแผลเล็กโดยเฉพาะ จัดคิวห้องผ่าตัดแยกออกมาจากห้องผ่าตัดใหญ่และห้องผ่าตัดทั่วไป กระบวนการผ่าตัดใช้เวลาวันเดียวจบ และในระยะหลังโรงพยาบาล จะมีอาการติดตามอาการในระยะ 24, 48 และ 72 ชั่วโมง

พญ.โศรยา กล่าวต่อไปว่า ในส่วนของต้นทุนการให้บริการนั้น ต้องยอมรับว่าในระยะแรกโรงพยาบาลอาจไม่ได้ประหยัดค่าใช้จ่ายมากนักเพราะการผ่าตัดในลักษณะนี้ต้องใช้อุปกรณ์เทคโนโลยีใหม่ๆที่ต้องลงทุน แต่ถ้ามองในภาพรวมของผู้ป่วยและภาพรวมของประเทศแล้วถือว่าคุ้มค่าแน่นอน เพราะกระบวนการตั้งแต่ผู้ป่วยออกจากบ้าน รับการผ่าตัดแล้วกลับบ้าน ใช้เวลารวดเร็ว ได้รับการรักษาเร็ว สามารถฟื้นตัวเร็ว กลับไปทำงานได้เร็วขึ้นภายในเวลาไม่กี่วัน

"แต่เดิมวอร์ดศัลยกรรมจะมีผู้ป่วยหลายกลุ่มนอนรวมกันทั้งศัลยกรรมทั่วไป ศัลยกรรมกระดูก ฯลฯ รวมทั้งต้องแบ่งเตียงให้ผู้ป่วยโควิด-19 ด้วย พอทำตรงนี้แล้วโควิด-19 เริ่มซาไป การใช้เตียงก็ในผู้ป่วยส่วนนี้ก็เบาบางลงไป แต่ความแออัดยังคงอยู่ เพราะแม้จะลดผู้ป่วยที่สามารถผ่าตัดวันเดียวได้ แต่จะมีคนไข้กลุ่มอื่นไหลมาใช้เตียงแทน เช่น กลุ่มสูงอายุ เป็นต้น" พญ.โศรยา กล่าว

นางประดับพร ปิติพร nurse manager โรงพยาบาลเจ้าพระยาอภัยภูเบศร กล่าวว่า จริงๆ แล้วการให้บริการแบบผ่าตัดวันเดียวและผ่าตัดแผลเล็กเริ่มมีในโรงพยาบาลมาตั้งแต่ปี 2562 แต่ยังกระจายอยู่ตามวอร์ดต่างๆ ต่อมาจึงได้ปรับปรุงอาคารหลังเก่าเพื่อทำเป็นศูนย์ one stop service สำหรับการผ่าตัดวันเดียวและผ่าตัดแผลเล็ก พร้อมทั้งมีการตั้งคณะกรรมการ ODS ซึ่งมีตัวแทนจากแผนกต่างๆ เช่น ศัลยกรรม สูติกรรม อายุรกรรม จักษุ ห้องยา ห้องแลป ศูนย์วิทยุ ฯลฯ เพื่อใช้เป็นเวทีสื่อสารนโยบายใหม่ๆ ชี้แจงให้เห็นถึงระบบหรือแนวทางการทำงานใหม่ๆ

"ที่สำคัญคือผู้บริหารให้การสนับสนุน และทุกแผนกที่เกี่ยวข้องให้ความสำคัญ ตลอดจนให้ความร่วมมือเป็นอย่างดี มีช่องทางพิเศษไม่ว่าจะเป็นห้องผ่าตัด ระบบยา ห้องแลป ฯลฯ เวลาไปคุยเรื่องการจัดบริการก็ทำได้ง่าย บริการบางอย่างเราเห็นว่าสามารถผ่าตัดวันเดียวได้ก็จัดตั้งกลุ่มย่อยแล้วเชิญตัวแทนแผนกที่เกี่ยวข้องมาร่วมหารือ หรือบางบริการ แพทย์ที่ดูแลในด้านนั้นเห็นว่าสามารถผ่าตัดวันเดียวได้ก็ติดต่อมาเลย ห้องยาก็ให้ความสำคัญ มีการจัดช่องทางเฉพาะสำหรับ one stop service รวมทั้งแผนกอื่นๆ ที่เกี่ยวข้องที่ให้ความสำคัญกับเรื่องนี้ ทำให้สามารถจัดกระบวนการทำงานออกมาได้ครบถ้วน คนไข้ได้รับความสะดวกรวดเร็ว ไม่ต้องรอนาน" นางประดับพร กล่าว

ทั้งนี้ ในกระบวนการเข้ารับบริการจะเริ่มตั้งแต่แผนกผู้ป่วยนอก ยกตัวอย่างเช่น โรคไส้เลื่อน เมื่อผู้ป่วยมาตรวจที่แผนกผู้ป่วยนอกแล้ว แพทย์ผู้ทำการตรวจจะทราบว่าโรคนี้อยู่ในกลุ่มที่สามารถผ่าตัดวันเดียว จากนั้นจะทำการหารือกับวิสัญญีแพทย์ หากพิจารณาว่าสามารถผ่าตัดวันเดียวได้ ก็จะส่งตัวคนไข้มาที่ศูนย์ one stop service เพื่อลงคิวนัดวันผ่าตัด จากนั้นพยาบาลจะให้คำแนะนำว่าต้องเตรียมตัวอย่างไรบ้าง เช่น งดน้ำ งดอาหาร แล้วก็ปล่อยผู้ป่วยกลับบ้านก่อน จากนั้นก่อนวันนัดผ่าตัด 1 วัน พยาบาลจะโทรไปคอนเฟิร์มตรวจสอบความพร้อมกับผู้ป่วยอีกครั้ง เช้าวันผ่าตัดคนไข้ก็จะมาที่ศูนย์ one stop service ให้น้ำเกลือรอห้องผ่าตัดมารับตัว เมื่อผ่าตัดเสร็จก็จะถูกส่งกลับมาสังเกตอาการที่ศูนย์ one stop service ถ้าไม่มีอาการแทรกซ้อนก็กลับบ้านได้ จากนั้นพยาบาลจะโทรติดตามอาการเป็นเวลา 3 วัน รวมทั้งแอดไลน์กับคนไข้และประสานกับหน่วยบริการใกล้บ้านผู้ป่วยเพื่อเช็คแผลหรือตัดไหม จนคนไข้ปลอดภัยแล้วถึงจะจำหน่ายออกจากระบบ

"ตอนนี้มีกลุ่มโรคกว่า 40 กลุ่มที่ผ่าตัดวันเดียวได้ คนไข้ก็สะดวกเพราะมาที่นี่จุดเดียว ซึ่งจากการสอบถามความพึงพอใจก็ได้รับฟีดแบ็กว่าผู้ป่วยรู้สึกดีที่ไม่ต้องหยุดงาน ไม่ต้องมานอนรอที่โรงพยาบาลก่อนวันผ่าตัด และรู้สึกว่าได้รับการดูแลเป็นอย่างดี ตอนนี้เรามีการผ่าตัดแบบวันเดียวกลับเฉลี่ยประมาณ 5 เคส/วัน แต่พอสถานการณ์โควิด-19 เริ่มซาลง แนวโน้มผู้ป่วยก็มากขึ้นเรื่อยๆ ถ้าจำนวนเคสมากกว่านี้เป็นวันละ 8-10 เคส เราอาจต้องขออัตรากำลังเพิ่ม" นางประดับพร กล่าว